درس رحمت، عطوفت، گذشت و مهربانی بیمنت را باید از مکتب آنان آموخت؛ زیرا احسان
و انعام انسانها به یکدیگر معمولا ً با انتظار مقابله به مثل، انتظار تشکر و...
سرچشمه های رحمت
ائمه اهلبیت (علیهم السلام) مظاهر کامل (ذو رحمةٍ واسعة)[1] و وارثان
(رحمة للعالمین)[2] هستند. لذا چشمههای رحمت در خانههایشان میجوشد و از آنجا
جاری شده، به دیگران میرسد. بنابراین، درس رحمت، عطوفت، گذشت و مهربانی بیمنت
را باید از مکتب آنان آموخت؛ زیرا احسان و انعام انسانها به یکدیگر معمولا ً با انتظار مقابله
به مثل، انتظار تشکر و... همراه است، لیکن ترحم و تفضّل اهلبیت (علیهمالسلام) صرفاً
برای خداست و انتظار مقابله به مثل، تشکر و تقدیر از هیچ کس ندارند، یعنی همان گونه
که خدای سبحان با رحمت عامّه و واسعه خویش موجودات را خلق کرده، نیازمندیهای آنها
را برآورده میکند و از کسی انتظار پاداش و تشکر ندارد.[3]
آنان نیز چون مظاهر رحمت عامّه خداوندند حوایج مادی و معنوی مخلوقات الهی را
برآورده میکنند و از کسی انتظار پاداش و تشکر شخصی ندارند. نه تنها در مورد رسالت،
شعارشان (قل لا أسئلکم علیه أجراً)[4] است، بلکه در مورد اِطعام و احسان نیز میگویند.
(إنما نُطْعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاءً ولا شکوراً؛ [5]فقط برای رضای خدا شما را
اطعام میکنیم و از شما نه توقّع جزا و پاداش داریم و نه انتظار تشکر و تقدیر .
یعنی همانگونه که «حبّاً لله» خدا را عبادت میکنند،[6] سایر اعمال و افعالشان را نیز
فقط «حباً لله» انجام میدهند.
ادب فنای مقربان جلد1 - صفحه160
.فإن کذّبوک فقل ربُّکم ذو رحمةٍ واسعة)؛ پیامبرم! اگر تو را تکذیب کردند بگو: پروردگار شما صاحب رحمت گسترده است (سوره انعام، آیه 147)[1]
. (وما أرسلناک إلاّ رحمةً للعالمین)؛ [پیامبرا!] تو را جز رحمت برای عالمیان نفرستادیم . سوره انبیاء، آیه 107[2]
. اساساً پاداش دادن به خدا محال است. آنچه که به عنوان عبادت و شکرگزاری مطرح است، نفعش برای خود خلق است، نه خالق.[3]
[4] ـ بگو: از شما هیچ مزدی بر این (رسالت) نمیخواهم (سوره انعام، آیه 90
[5] ـ سوره انسان، آیه 9
[6] ـ از امیرالمؤمنین (علیهالسلام) نقل شده است: «ما عبدْتُک خوْفاً من عِقابک ولا طمعاً فى ثوابک بل وجدْتک أهلا ً للعبادة فعبدْتک»؛ نه از ترس عقابت تو را عبادت میکنم و نه به طمع ثوابت، بلکه چون تو را شایسته عبادت یافتم، عبادتت میکنم (بحار، ج 41، ص 14 به نقل از شرح نهج البلاغه ابن میثم، ذیل حکمت 223).[
[ شنبه 92/6/23 ] [ 11:20 عصر ] [ در مدار موعود ]