میدان عمل خالیست 

او در پی سرباز است

چون ما همه سرباریم

سردار نمی آید...

بسم الله الرحمن الرحیم

درپست پیش به لطف خدا درباره ی میزبانان ملائک صحبت کردیم و در این جلسه قصد داریم در زمینه ی چگونگی رفت و آمد آنها مطالبی را بیان کنیم.

1 ـ اَشکال نزول فرشتگان

گاهی به صورت انسان‏ ظاهر می‏شود. چنان که در روایت امام صادق (علیه‏السلام) آمده است:

پدرم در حال طواف کعبه بود که مردی بر او گذشت و با دستش بر دوش وی زد و گفت: سؤالاتی دارم که جواب آن را غیر از تو کسی نمی‏داند. وقتی پدرم از طواف و نماز فارغ شد آن مرد را احضار کرد و به سؤالات او جواب داد. وقتی که رفت، پدرم فرمود: این مرد جبرئیل بود؛ «مرّ بأبى علیه‏السلام رجل وهو یطوفُ، فضرب بیده علی مِنْکبه، ثمّ قال: أسئلکَ عن خصالٍ لا یعرِفن غیرُک...» فقال: «صدقتَ ومضی، فقال أبى علیه‏السلام: هذا جبرئیل...».

گاهی نیز فرشته به صورت پرنده‏ای از پرندگان فرود می‏آمد. امام صادق (علیه‏السلام) با دستش به بالش‏های خانه‏اش زد و به حسین بن علا که در محضرش بود فرمود:

چه بسیار پیش آمد که ملائکه به این بالش‏ها تکیه دادند و ما پرهای آنها را جمع کردیم؛«طال ما اتّکت عَلَیها الملائکة وربّما التقطنا من زغبها»

تذکر 1: فرشتگان دارای اصناف و درجات گونه‏گونی هستند، آن گروه که از تجرّد تامّ عقلی برخوردارند از هرگونه جناح مادی و پَرِ حسّی منزه‏اند و اگر درباره آنها سخن از بال و پَرْ مطرح شود ظاهراً ناظر به تمثّل است؛ زیرا فرشته‏ای که با وحی الهی بر قلب رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل می‏شود، مصون از آثار مادیّت است. اما اگر فرشته زمینی فرض شود که دارای نفس و بدن باشد، ترسیم اجنحه حسّی برای او ممکن است. البته اجنحه‏ای که در قرآن و نهج البلاغه برای ملائکه مطرح شده، نیاز به بحث مستقلّ دارد.

تذکّر 2: تعبیراتی، نظیر «نزول فرشته»، «دیدن فرشته»، «نزول وحی»، «تلقی وحی» و امثال آن، الفاظی است که بر زبان جاری می‏کنیم ولی حقیقت آن برای ما روشن نیست؛ زیرا درک این امور با هیچ یک از حواس پنج‏گانه ما ممکن نیست. در واقع به حس دیگری نیاز است که ما فاقد آن هستیم. مثال ما در این جهت کور مادرزادی است که درصدد شناخت رنگ‏ها باشد. چنین کسی برای فهمیدن چشم نوازی رنگ سفید چاره‏ای جز کمک گرفتن از چهار حواس دیگر ندارد. از این رو می‏پرسد: منظور از چشم نواز بودن این است که شیرین است؟ نرم و لطیف است؟ خوشبو است؟ صدای دل نشینی دارد؟ یعنی تلاش می‏کند این مسئله را به کمک سایر حواس خود درک کند، لیکن هیچ یک از آنچه که او می‏گوید، خاصیت رنگ سفید نیست. درک رنگ سفید نیاز به حس دیگری دارد که نابینا فاقد آن است.

دیدن فرشته، ادراک حقیقت وحی، ادراک اختلافات احتمالی بین انواع وحی و... با حواس پنج‏گانه مادی ممکن نیست، بلکه به قدرت ادراکی دیگری نیاز است که فاقدان این قدرت، توان شناخت آن را ندارند. از این رو شناخت حقیقت این امور فقط مقدور برخورداران از این قدرت ادراکی، یعنی معصومین (علیهم‏السلام) است.

ادب فنای مقربان جلد1 -  صفحه 132